Ĉarma lumado je la Kristnaska Bazaro

Ekde 2009 en dezembro troviĝas en la urba centro Kristnaska Bazaro. Ĝi estas fondita de la germana entreprenistino Nicole Rahimi, kiu poststudis evento-mastrumadon. Loĝante jam kelkajn jarojn en Oksfordo ŝi iom sopiris pri sia hejma antaŭkristnaska etoso trovebla precipe en la malnovaj urbocentroj de germanlingvaj landoj. Kial ne establi ion similan en Oksfordo? Unue ne estis facile konvinki la administracion pri tiu ideo, tamen hodiaŭ la bazaro estas aparta vidindaĵo, ŝatata ne nur de la loka loĝantaro.

Preskaŭ 50 budoj kaj unu infana karuselo troviĝas en la Broad Street. La konataj maljunaj kolegiofasadoj donas belan historian kulison al la bazaro. De la granda kristnaska arbo kaj ĉiuj komercaj budoj lumĉenoj ĉarme briladas. 

Plejparte metiaĵoj kaj artaĵoj aĉeteblas. Ne nur lokaj komercistoj kaj metiistoj ofertas siajn produktojn, El Israelio palistinano vendas kolorriĉan ceramikon. Aliaj devenas el Pollando, Belgio, Francio aŭ Germanio.

Sed ne estus efektiva Kristnaska Bazaro, se mankis kulinaraj specialaĵoj, manĝaĵoj kaj frandaĵoj. Ekz. por la britoj la germana Bratwurst (fritita kolbaso) kaj la Glühwein (varmegita vino), tiu tipa germana afero estas aparte alloga. Sed ankaŭ ŝokolado el Belgio, nuksoj el Francio estas tre aprezitaj.

La entreprenistino ankaŭ pensis pri la kultura flanko de la bazaro, do aperis musikistoj solaj aŭ engrupe aŭ malgrandaj korusoj por krei festecan etoson.

Do Haleluj, vivu la kristnaska komerco!

Ĥanuka - urbocentre

Ankaŭ ĉi-jare en la plej malluma monato de la jaro homoj kontentigas sian deziron por festeca lumo en la Broad Street. Granda, abunde iluminita Kristnaka Arbo staras ĉe la Kristnaska Foiro.
La budoj de ĝi ankaŭ donas per lumĉenoj korvarmigan etoson.

Nur kelkajn paŝojn for de la lumamaso troviĝas granda kandelilo. Jen juda tradiciaĵo, kiu ankaŭ celas al kontentigo de lumsopiro. Temas pri Ĥanuka-festo, kiu okazas 2015 inter la 6-a kaj 14-a de decembro.
Ĥanuka memorfestas la rekonstruon de la Dua Juda Templo en Jerusalemo en la jaro 164 aK, kiam mirakle oleo por unu tago daŭris ok tagojn en la lampo (menora').
Ĉe tiu festo oni manĝas specialajn manĝaĵojn, ludas apartajn ludojn kaj lumigas specialan kandelaron. Kontraŭe al la sepkandela menora', la ĥanuka-kandelaro havas naŭ kandelojn, po unu por ĉiuj el ok tagoj de la origina evento plus unu por bruligi la aliajn.

Laŭ la ortodoksaj judoj, la mesio revenos, kiam la tria Templo estos konstruita. La konstruo de la tria Templo devigus la detruon de la moskeo de  Al- Aqsa. Jen la problemo !
La ĵusa pli kaj pli severaj kvereloj inter radikalaj islamanoj kaj judoj sur la templa monto povas jam baldaŭ ŝanĝi la sanktan lumon al katastrofa brulego, kiu ne nur koncernus Jerusalemon, sed la tutan regionon aŭ eĉ la mondan pacon.

Je la kvina posttagmeze ĉi tie en Oksfordo la rabeno en nigra kostumo alvenas por lumigi unu lampon de kandelilo ĉiun tagon. Kelkaj judaj kredantoj kaj pasantoj ĉeestas kaj aŭskultas lian preĝon.

Pli da Lumo! Aparte en la koroj de batalantaj grupoj sur la templa monto en Jerusalemo.

Tempo por rerakonti la estintecon

Ĉiam en la historio homoj rerigardintaj iujn pasintajn eventojn sentis, ke tiuj estu nove pritaksataj.
Eĉ en Oksfordo kun siaj ŝajne neskueblaj longdaŭraj tradicioj, kristana kaj universitata, tion ĵus estis sur la tagordo.

Komence de ĉi-jara universitata jaro je Matrikula agadevento miloj da ruĝaj bandoj estis distribuataj al studentoj. Nome kiel simbolo de imperialista sangoverŝado kaj kiel signo de uneca kondamno de kolonialaj postlasaĵoj en la universitato. Temas pri iniciativo de RMF-movado*, kiu celas efektive malstarigi statuon de Cecil Rhodes en la fasado de la prestiĝa Kolegio Oriel. Laŭ ties membroj la postlasaĵo, famo kaj riĉo de Rhodes baziĝas sur subpremo kaj sangoverŝado de malhelaj sudafrikanoj. Ne nur tiu reala statuo falu, ankaŭ kolonialaj postlastaĵoj en la intelektuala spaco de universitato devus malaperi.

La 24 an oktobro en la Ĝenerala kunveno de RMF estis deklarita: “Ni restas senŝancelitaj por malkolonialigi tiun universitaton kaj malmunti la imperialistan legacon de blanka supremacio.”
La aktivuloj estis instigitaj de studentoj en Cape Town/Sudafriko, kie Rhodes-statuo estis forprenita, ĉar ili ne volis pli longe akzepti ĝin.

Cecil Rhodes estis studento en la kolegio Oriel de1873 ĝis 1881. Kiam li mortis en 1902 li postlasis al la universitato 2 procent de sia heridaĵo. Tio ebligis konstrui la novan kolegia domo en la High Street kaj fondiĝo de la erudicio, kiu ankoraŭ hodiaŭ nomiĝas laŭ li. Kritikindas ja la fakto, ke lia finanza suporto por la universitato baziĝas sur la laboro de homoj, kiujn li ekspluatis.

Temas ne nur pri estinteco. RMF kreis reton de suportantoj, kiuj spertas nuntage premadon kiel rezulton de reakciaj paradikmoj, inkluzive homojn kun alia seksa identeco aŭ religio.
La Matrikula evento estis nur la unua paŝo en la pli granda agadoframo. Ankaŭ aliaj universitataj honoruloj kiel Pitt Rivers (Pitt Rivers Museum) or Christopher Codrington- plantaĝposedanto kaj sklavkomercisto (Bibliotheko Kolegio All Sains) devos aktuale pritaksataj.

*RMF (angla: Rhodes Must Fall)- Rhodes devas fali.

Aŭtuna tempo- kolekt-tempo

Ho kiel mi amas tiun sezonon de la jaro! Eĉ se mi iom malĝoje notas, ke la varmaj someraj tagoj rimarkinde mallongiĝas kaj la fruaj matenoj estas jam malvarmetaj. Sed por fervora kolektanto de sovaĝaj fruktoj kiel mi, granda tempo komenciĝas. Denove ci-jare abundas sovaĝaj fruktoj. Eble plej multe kreskas en nia regiono la rubuso. Estas planto, kiun multaj homoj vidas kiel fiverdaĵon; ĉie ĝi gaje elkreskas, supergrimpas per sia dorna arbustaĵo tutajn pejzaĝojn, se ne rigore haltigita. Sed ĝiajn abundajn nigrajn berojn, oni vere ne rezistu por tuja ĝuo aŭ en posta konfitaĵo. Same la bluanigraj beroj de la sambuko aŭ la brile ruĝaj beroj de la birdsorbuso instigas nin fari ion por la venontaj malpli agrablaj tagoj de la jaro.
Jam sole la kolektado de fruktoj! Tiu agado je la freŝa aero donas tiom da sufiĉan plezuron. La manoj estas vigle okupitaj en memfiksita rapideco; kaj la sensoj ege atentas kaj ĝuas la proksiman medion. 

Multdiversaj fruktoj ekzistas en la pejzaĝo, sed hodiaŭ mia atento koncernas la rozberon, tiun fortan kaj belegan frukton. Ĉiujare mi kolektas tiujn berojn, kaj ofte homoj vidante min, demandas, kion mi faras kun ili. Ŝajne la homoj konas la rozberon nur kiel antaŭpreparitan teon, aĉeteblan en la butiko. La plej multaj beroj brilas ĉi tie malplukitaj de la arbustoj. Sed la bero pro sia enhavo estas ŝatata de pratempo kaj plaĉe uzata en kuracteo, fruktovino, siropo aŭ marmelaĵo. En Svedio dolĉa berosupo ege bongustas.

Ĉefe pro sia vitamino C, sed ankaŭ A, B1 kaj B2 ĝi tiom validas. Dum la dua mondmilito, lernantoj en Britio kolektis rozberojn por kovri C-vitamin-fonton. Tio necesis, ĉar la germana submarŝipa blokado malhelpis la importon de oranĝoj. Nur lastatempe danlandaj sciencistoj eltrovis, ke ĝi enhavas la ĥemian substancon Galaktolipido, kiu tre bone uziĝas kiel drogo kontraŭ atrozo.

Mi mem faras ĉiutagan matenan teon el la beroj, kiujn mi ĉiam sufiĉe provizas por la tuta jaro. Post la kolekto de la ankoraŭ malmolaj beroj mi fortranĉas la malgrandan pinton kaj duonigas la berojn per tranĉilo. Tiam mi metas ilin por kelktagaj sekigado sur iu teleron. La beroj ŝrumpas kaj ilia varma ruĝo iĝas malhele bruna.
Por la tea enfuzaĵo mi uzas duonplena mano de ili po 1 litero kaj kutime mi jam je la antaŭa nokto ili enigas en malvarman akvon. Je la venonta mateno la enfuzaĵo estas hele oranĝkolora. Se ĝi estas malvarma trinkata, ĉiuj fortajn sanigajn ecojn plejefektiviĝas. Sed ankaŭ nur mallonga bolita ĝi estas tre tauga kaj bongusta teo, kiu provizas sufiĉe da vitaminoj por la tuta familio. Sed ne supozu, ke ĝi aspektas malhele violkolora kiel la aĉetata teo, ĉar tiu estas kolorigita per la floroj de malvo.

Ĉi-jare mi eĉ aldonis iom da sekigita tranŝita cidonio.

 

Pri aliaj eblaj uzadoj de tiu bela frukto vi estu invitita memprovi...

Surprizo en la parko

Vagante iom en la orientoksforda Florence-parko mi ĵus malkovris novaĵon, ne speciale eksterordinaran, tamen rimarkeblan kaj ĝojigan.
La parko estas unu el la pli ol 30 verdaj enurbaj komunumaj spacoj kaj tre ŝatata en la najbaraĵo. Hundoposedantoj, tenisludantoj, floramantoj kaj ripozuloj aŭ ĉiam moviĝemaj infanoj aprezas tiun lokon.
Ĉi-jare malgranda peco da iama florbedo estis ŝanĝita al komunuma ĝardeneto. Kiam en printempo aperis la unuaj verdaj folioj ĉio aspektis iom stranga. Ne estis klare, kiaj plantoj kreskas tie. Ĉu eble la ĝardenistoj forgesis prizorgi tiun lokon? Sed somere oni ja povis bone rekoni diversajn herbojn.
Kaj nun en la aŭtuno- tempo por rikolto- oni metis en la bedon bele dizajnitajn ŝildojn kun nomoj kaj kelkaj klarigoj koncerne tiujn herbojn. Temas pri herboj kiel ekz. salivio, majorano. timiano aŭ ŝenoprazo ktp. Multaj el ili ja estas tre konataj plantoj, tamen en la parka najbaraĵo loĝas ankaŭ granda kvanto da enmigrintoj, kiuj tiumaniere povas konatiĝi kun ili.
Kaj ne mankas rimarko je ŝildo por ke oni konatiĝu kun la plantoj kaj ties kuira uzado aŭ resaniga efiko, sed ankaŭ troviĝas indiko, ke oni hejmenprenu iom de ili por propra uzado.

Jen la moto de la iniciatuloj de la parka herbejo: "Fari Oksfordon pli manĝebla- kulturi manĝeblaĵon en la urbo por ĉiu memservi sin, ekscii pri la plantoj kaj fine por partopreni".

Ideo elpensita de la asocieto Incredible Edible Oxford (Nekredeble manĝebla Oksfordo)

 

Pri la beleco de matematiko

Kiam mi antaŭ kelkaj tagoj venis al la Merton Kolegio mi rimarkis apud la pordistejo grandan belegan murotapiŝon, kiu kaptis mian atenton precipe pro ĝia bunta vegetaĵa ornamaĵo. Tiu same memorigis min je la flordesegnaj ŝtofoj de William Morris kaj je desegnoj en mezepokaj libroj. Ambaŭ plurfoje troveblaj en Oksfordo. Sed la artaĵo samtempe iel konfuzis min. Io en ĝi estis stranga; la tutaĵo aspektis, kvazaŭ mankis la plej grava, la esenco en la mezo de vegetala framo.
Kiam mi pli proksime rigardis la tapiŝon, mi ne nur ekvidis delikatajn silkofadenojn, mi ankaŭ rimarkis ĉie brodita en ĝia mezo horizontalajn trompitajn liniojn- iom kiel morsa kodo. Ŝajne ne nur temis pri okulkaptintaj dekoracio, sed pli pri sencoplena, iom kaŝita afero.

De la pordistino mi ricevis la informon, ke tiu tapiŝo estas artaĵo de la usona teksista artisto Terese Agnew, donacita je la 750-a datreveno de la fondiĝo de la kolegio. Ĝia titolo estas “Illumination” (Iluminado), kiu havas duoblan signifon. La unua rilatas al mezepokaj libroj lumigaditaj per buntaj kaj orumitaj bildoj. La alia gvidas nin al la esenca parto de tapiŝo, al la kodo. Kaj tiu rilatas al mensa lumigado en mensa spaco ĉe solvo de matematika problemo.

En la kodo kaŝas citaĵo de Sir Andrew Wiles koncerne lian sperton ĉe la eltrovado de la matematika pruvo por la tiel nomata Granda teoremo de Fermat.
Jen iama matematika profesoro de Merton klopodis ok jarojn solvi tute abstraktan fenomenon kaj fine faris tion.

Kiam la tapiŝo alvenis en la kolegio en la pasinta jaro, estis koverte transdonita la kodita citaĵo de Wiles. Estus defio por la studentoj, kiuj provu, ke ankoraŭ hodiaŭ en Merton Kolegio ekzistas kapablaj kaj scivolemaj pensuloj. Ĉar ankoraŭ en januaro 2015 neniam elpaŝis kun la solvo, oni donis kelkajn aludojn. Fine la juna matematika kaj filozofia studentino Alice Miller en marto eltrovis la solvon por la citaĵo de iama Merton- studento Wiles.

Restas la demando, ĉu Fermat vere havis la pruvon de la konjekto, kiel li asertis. Andrew Wiles bezonis 150 paĝojn por surskribi ĝin. Verŝajne Fermat ne povintus fari tion. Ankaŭ mankis al li la matematikajn teknikojn de la 20-a jarcento por la solvo de problemo. Ĉiukaze belas la rezultoj, la matematika kaj la arta.

Ĉu scivola? Bonvolu legi la tutan tre ekcitan artikolon jene:

http://www.ipernity.com/blog/187676/2141684

Jacqueline du Pré

Se oni loĝas en Oksfordo oni iel emas paroli pri aferoj superlativece, ĉar tiom multe ĉi tie ja estas eksterordinara. Ekzemple, kiam oni mencias la nomon Jacqueline du Pré, kies 70-a naskiĝdatreveno estis ĉi-jare kaj kies datrevono de ŝia tro frua morto estas en oktobro.

Jacqueline du Pré estas valuata kiel unu el la plej bonaj muzikistoj de la 20-a jarcento kaj eble kiel la plej grava violonĉelistino tutmonde.

Jacqueline Mary du Pré naskiĝis en Oksfordo je la 26-a januaro 1945. Ŝi kreskis en muzikema familio kun ŝia fratino Hilary. Ŝia patrino Iris du Pré estis talenta pianisto kaj instruisto je la Reĝa Muzika Akademio en Londono.
Jam frue Jacqueline interesiĝis pri muziko; je la aĝo de kvin ŝi ludis violonĉelon kaj ricevis grandan suporton de la familio. Kiam ŝi estis dekjara, Jacqueline gajnis junularan muzikan premion, kiu ebligis al ŝi preni ĉelolecionojn ĉe William Pleeth. Grandpaŝe ŝi plibonigis sian muzikan interpretadon. Intertempe ŝi ricevis instruadon de tiaj konatuloj kiel la violonĉelistoj P. Casals kaj M. Rostopowitsch. En 1961 estis donacita al ŝi Stradivari Cello, pli ol 300 jaraĝa instrumento.

Jacqueline du Pré jam frue ricevis internacian rekonon. La registrado de la Violonĉelo-koncerto de Edward Elgar estis la unua majlŝtono al tio. Sekvis multaj nekompareblaj sondiskoj.

Dum tiu tempo Jacqueline konatiĝis kun multaj gravaj muzikistoj, kaj ne miras, ke en 1967 ŝi geedziĝis je la konata juna pianisto kaj dirigento Daniel Barenboim kaj konvertiĝis al Judaismo. Tamen ne estis lia nomo, kiu altiris ŝin. Ilia rilato baziĝis sur komuna pasio por muziko, kiu gvidis al fekunda kreativeco kaj sukceso, kiam ili publike ludis kune. Barenboim en malfrua intervjuo diris, ke Jacquelin estis la plej muzike talenta persono, kiun li iam renkontis. Homoj, kiuj konis ŝin, memoras, ke ŝia tuta personeco estis unuaeca kaj pozitiva, kaj ke ŝi transdonis la mirindaĵon, iun universalan, kiu troviĝas preter de la notoj.

En la fruaj 70-aj jaroj Jacqueline rimarkis malfunkcion de sentoj en siaj fingroj kaj piedoj. Tio ne estis kaŭzita de trolaborado, kiel unue supozita, sed estis la komenco de malsano ankoraŭ ne rekonita. Poste Multloka sklerozo estis diagnozita, kaj ŝi povis ludi nur malmulte. Ŝi ankoraŭ instruis muzikon, tamen la sanstato daŭre malpliboniĝis ĝis Jacqueline fine mortis en 1987 je 42 jaroj.

En Oksfordo ŝi estas aparte memorita. Ekz. en la universitata kolegio St. Hilda, kie ŝi estis honora universitata kompano.
Antaŭ 20 jaroj la unua moderna eksluzive koncerta domo estis konstruita en Oksfordo en tiu kolegio kaj ĝi ricevis la nomon de Jacqueline du Pré. Ĝi enhavas koncertan ĉambregon, lernej-kaj rekordĉambrojn.
Ankaŭ ĉi-rilate estu iom superlativece menciita, ke tiu muzikejo fariĝis unu el la plej bonaj kaj ekcitaj muzikaj spacoj en nia urbo, kiu brilas per diversaj altkvalitaj universitataj kaj komunumaj programoj. Krom la klasika koncertvico, la tiel nomataj Kusenoj Koncertoj por infanoj aŭ la Koncertoj Movantaj por demenco-pacientoj estas tre ŝatata.
En la jaro 2000 nova vestibulo estis alkonstruita je la domo, kiu nun pli bone servas je la komunumaj eventoj.

Pro la 20-a datreveno de la konstruaĵo-malfermo okazas en la kolegio multaj specialaj eventoj, kiuj certe same ravos muzikajn amantojn kiel siatempe Jacqueline du Pré.

Muzikaj festivaloj

Kia belega malfrua somera posttagmezo! Ek al loka eta muzikfestivalo.
Post kelkaj iom malsekaj kaj jam malvarmetaj tagoj la vetero pliboniĝis kaj donis la ĝustan framon por la Rabbit Hole Festival (Kuniklo Truo Festivalo) en la suda parto de Oksfordo.

Kiam oni alvenas de Hinksey-parko, transiras ponton super lageto kaj fervoja linio oni troviĝas en vasta verda pejzaĝo kun paŝtejoj kaj abundaj arboj kaj arbustoj. Ne longe pluen kaj oni jam povas aŭdi la festivalajn sonojn, kiuj eliras el ĝardeno de la drinkejo The General Eliott.

Du scenejoj estis starigitaj kaj kelkaj budoj por provizi gastojn je manĝo kaj trinkaĵoj. Tabloj, benkoj kaj seĝoj abundas, kaj gajaj homoj; multaj familioj kun infanoj. La etoso estas tre agrabla kaj malstreĉa.
Kiam mi alvenas, la oksforda bando The Howling Taildraggers ludas sur la ĉefscenejo. Tri gitaristoj, iu kun saksofono kaj buŝharmoniko kaj drumisto alprenas plej aŭtentikan Ĉikago- Bluson. Eble la plej atendita bando estis la juna Ballon Ascents, laŭ BBC-radio la plej varmega bando de Oksfordo en 2015. The Epstein kun popol-popmuziko estas sur scenejo kaj aliaj junaj sendependaj bandoj.
Ĉar tiu festivalo estas ligita al drinkejo, ĝi estas nomita Biero-kaj Muzikfestivalo. Do ne mirigas, ke multe da drinkaĵo estas oferta, ekz 15 diversaj bieroj kaj cidroj kaj 12 malsamaj ĝinoj. Kaj ĉar drinki alvokas apetiton, oni povas ankaŭ manĝi ekz freŝajn picojn el la bakejo aŭ specialaĵojn de la Tibeto-budo.
Mi aŭdas al diversaj muzikistoj kaj renkontas konatojn aŭ babilemajn amikojn, kaj ĝuas la vidaĵon de ĝojaj homoj en la sunsubiro. La vespero promesas ĝis meznokte pliajn amuzajn programerojn, tamen mi iru hejmen laŭ la devizo de mia avino: Ĉesu, kiam estas plej bona!

Festivaloj nuntempe estas grava parto de la brita kulturo. Ĉiu somero en multaj lokoj okazas tiaj eventoj, grandaj kaj malgrandaj. La plej konata estas Glastonbury Festival en sudokcidenta Britio kun ĉirkaŭe 150 mil partoprenantoj. Tio, kio en la 70-aj jaroj de la pasinta jarcento komenciĝis kiel iom hipia kaj kontraŭkultura evento kaj biletoj po unu pundo fariĝis la plej granda subĉiela muzikfestivalo tutmonde kun biletoj po 225 pundoj.
Tiu festivalo ne nur temas pri muziko; ankaŭ cirko kaj komedio, dancado kaj aliaj artoj okazas. Famaj bandoj kaj musikistoj ludis tie. Ekz Bruce Springsteen, Paul McCartney aŭ Rolling Stones.
Sed tiu festivalo ne estas komerca. Plejparte voluntuloj prizorgas la eventon pruvante ankaŭ hodiaŭ la ekziston de tiama verda kaj alternativa spirito. La plej multaj enspezoj estas donita al organizoj, kiuj faras ion por la plibonigo de la mondo, kiel ekzemple Greenpeace. La necesa energio por la elektra instalaĵo estas plejparte energispareme uzata kaj devenas de ekologiaj fontoj.
La vizitantoj de kvartaga festivalo kampas en siaj tendoj ĉe ajna vetero. Gravas ja nur la neforgesebla ĉeesto ĉu ne? Kiam pluvegas, la tuta vastega areo fariĝas granda kota bano. Spite tion, por la homoj, kiuj ne hejmenfuĝi, aparte ekscitaj programeroj kelfoje okazas.

Mi konfesas, ke ĝis nun mi ankoraŭ neniam ĉeestis Glastonbury Festival-on, pri kiu iu diris, ke se oni volas kompreni britan kulturon, oni vizitu ĝin, almenaŭ unu fojon.

Ĉu revolucio ĝis nun ne okazis en la patrina lando de kapitalismo eble interalie pro tiaj belaj distraĵoj?

Malfermo de forno

Kiel jam menciita en la kontribuo pri la ceramika projekto Anagama, la fajro ankoraŭ brulis pluajn tagojn en la forno. Nu, hodiaŭ post kelktaga malvarmigo la fajrejo finfine estis malfermita. Ĉu la brulo sukcesis, ĉu ĉiuj potoj estis sufiĉe elbakitaj, kaj nenio diskrakis en la malfermitaj flamoj? Multaj maltrankvilaj demandoj! Tiam la rezulto. Ceramikaĵo post ceramikaĵo estis atente elprenita kaj ĝojante kaj dankeme la teamo rigardis la belajn ekzemplarojn. En la fajra procezo la forna planko danĝere deformis, sed bonŝance neniuj potoj falaĉis. Ĝenerale la surfaco de ili plejparte boneaspektas. La cindro de la ligna brulaĵo kreis je multaj partoj de potoj interesan glazuron, kiu harmoniĝas kun la pli krudaj partoj.
Kelkaj ceramikaĵoj vere elstaris inter la multaj kaj verŝajne estos jam baldaŭ ekspoziciataj en la universitata museo.

100 mil lernantoj ĉe DUOLINGO

Jen io pri nia komuna lingvo

Hodiaŭ la magia zifero 100 mil aperis ĉe Duolingo, la plej granda reta lingvoinstruejo tutmonde. Tio signifas, ke 100 mil homoj subskribis por lerni la universalan lingvon Esperanto! Eĉ se ne ĉiuj homoj efektive sekvas la plenan kurson, tio tamen montras ke ekzistas granda intereso je Esperanto.
Tiu nombro de lernantoj koncernas nur la anglajn parolantojn. Ĝis nun mankas kursoj de aliaj lingvoj.

Kiam Chuck Smith, usona membro de Duolingo/Esperanto- skipo, antaŭ la kurskomenco en tiu printempo diris, ke je la fino de 2015 jam ekzistos 100 mil lernantoj, mi pensis: ho ve, ĉu vere?
Nu la jaro havas ankoraŭ multajn monatojn...

 

English translation below

Today the magic number 100 thousand appeared at Duolingo, the largest language learning website worldwide. This means that 100 thousand people signed on to learn the universal language Esperanto! Even if not all the people actually follow the full course, this shows that there is a great interest in Esperanto.

The number of students applies only to English speakers. Until now courses of other languages are still not available.

When Chuck Smith, member of the Duolingo- Esperanto team said before the start of the kurs this spring, that at the end of 2015 already will be 100 thousand students, I thought, oh dear, really? Now the year has still many months to come.

Senkosta sporta aktiveco

Jam  en la pasinta jaro oni povis vidi en la urbo novajn tenistablojn starigitajn je publikaj lokoj. Lokoj kiel parkoj, ĉestrate proksima de aŭtobusa haltejo aŭ eĉ en butikumadaj centroj. Ne nur estis provizitaj tabloj, ankaŭ bonkvalitaj rakedoj kaj pilketoj. Je la tablo noto estis videbla, kiu instruas kaj invitas ludontojn. Ne mankis rimarko lasi la rakedojn post la ludfino ĉetable.

Ping! estas ree en Oksfordo tiun someron!

Ping! estas tutnacia senkosta strata tenisfestivalo dum tri someraj monatoj. Estas iniciativo de Sing London, arto- organizo, kies laboro celas levi la publikan spiriton. Ĝi estas financita per Sport England helpe de nacia loterio, kaj jam altiris ĝis nun pli ol miliono da partoprenantoj je mil tabloj. Ping! estas administrata de Table Tennis England kune kun lokaj magistratoj kaj multaj diversaj grandaj organizoj kreemaj kaj kulturaj.
Multaj konkuradoj kaj instruado estas organizataj.
Ni estas invitataj ludi minimume 30 minutojn. Kaj homoj efektive uzas tiun okazon moviĝi.
Post la somero kelkaj tabloj restas tie, kie ili estis starigitaj, kaj sportaj aŭ kulturaj organizoj  prizorgas ilin.
Ne ĉiuj homoj aprezas tiun iniciativon. Iuj ŝtelas la rakedojn aŭ traktaĉas la tablojn. Ĝis nun plejparte la organizantoj denove provizis novajn, esperante, ke fine venkas la bonintenca komunuma ideo.

Kie fajro kaj lerteco renkontiĝas

Vivi en loko kun prestiĝa kaj riĉa universitato ĉiam donas bonan ŝancon sperti ion interesan. Min kaptis projekto en Wytham Woods, arbaro de universitato proksime de la urbo.
Ekde printempo tie estis konstruita speciala forno por ceramiko, tiel nomata Anagama kiln. Estas tipo de dekliva tunela forno, kiu unue en Azio estis uzata en la kvina jarcento. Ĝi brulas dum multaj tagoj por atingi altajn temperaturojn. En tiu procezo amaso da brulmaterialo estas bezonata. Nia forno estas konstruita per salika plektaĵo kaj dika argila mantelo. En ĝi “bakas” 200 potoj ĉe optimuma varmego de 1150 gradojn Celsius. Ok tunoj de ligno estas provizata por tio.

Tiu projekto estas iniciativo de la universitata etnografia museo Pitt Rivers kune kun tre renomaj japanaj ceramikistoj, kiuj ankoraŭ nuntage uzas tiajn tradiciajn fornojn. La majstro Kazuya Ishida kontribuis siajn potojn por la unua forno. El Britio unu el la plej bonaj ceramikistoj Jim Keeling de la Whichford ceramikejo estas kunfondinto de la projekto. Por li la projekto estas aparte alloga. Spite ke eŭropaj ceramikistoj de cent jaroj estas ege influitaj de azia ceramiko, tiu simpla teknologio ŝajne estas ĝis nun ĉi tie iom neglektita.
Teamo de ceramikistoj kaj voluntuloj jam unu semajnon prizorgas la fajron tage kaj nokte. Hodiaŭ la unuan fojon la forno estis malfermita kaj kelkaj malgrandaj potoj tra la fajra truo elprenitaj. Tuj poste la ardaj potoj estis metitaj en ujon plenigitan je lignaj rabotaĵoj por la finpretigo en reduktanta atmosfero. La fajro ankoraŭ brulos pluajn tagojn ĝis la finbakado de potoj.

Bona etoso regas ĉirkaŭ la forno. Estas iom publika spectaklo; oni povas paroli kun ceramikistoj kaj projektuloj, rigardi informan materialon pri azia kaj brita ceramiko, japana teo- ceremonio aŭ enmani diversajn potojn de malsamaj majstroj. Ankaŭ manĝetoj kaj frandaĵoj estas haveblaj.

Intertempe apud la forno dua Anagama forno estas konstruita. Ĉi-foje de japanuloj, kaj iom aliforme. La konstruaĵo konsistas el specialaj brikoj kaj devas servi dum almenaŭ 25 jaroj. Ĝi estos ĉefe uzata por multdiziplina esplorado, kiel ekz pri materialaj ecoj en la fajroprozeco. La unua forno restas ankaŭ por komunuma uzado kaj espereble deliveros mirindajn ceramikaĵojn, kiuj instigas multajn homojn al kreema agado.

William Turner surstrate

Ekde unu monato en la urba centro oni povas vidi kopiojn originalgrandecajn de pentraĵo de la fama angla pentristo William Turner (1775-1851). Temas pri vidaĵo de la strato High Street en 1810, unu el liaj pli ol 30 verkoj pri Oksfordo. Ĝi estas la sola pentraĵo de Turner farita en oleopentrada maniero. Sur la bildo la historia strato ne multe malsimilas al hodiaŭa. Sub blua ĉielo promenuloj antaŭ klasikaj fasadoj. Povus esti dimanĉa mateno.

Kial Turner estas montrita surstrate? La Ashmolean muzeo ege ŝatis daŭre posedi la privatan originalon, kiu jam de jaroj estis prunte ekspoziciata en la muzeo. Freŝdate oni eksciis, ke la pentraĵo estu vendata sur la malfermita marketo, verŝajne eksterlanden. Maltrankviligita la muzea estraro organizis kolektan kampanjon por enspezi tiucele 860 mil pundojn.

Ene de unu monato vizitantoj kaj urbaj loĝantoj jam donacis 60 mil pundojn kaj envenis ankaŭ grandegaj sumoj de arta kaj loteria fondusoj. Fine la celo estis atingita, la pentraĵo savita.
La muzea direktoro kaj ne nur li tre ĝojas pri la komuna sukceso kaj aparte, ke la plej grava oksforda vidaĵo pentrita nun daŭre povas resti en publika spaco de la urbo.

Por la hodiaŭa prezo de tiu pentraĵo oni povus aĉeti du pli averaĝe kostajn domojn en Oksfordo.

Oni povas miri pri la mona valoro de pentraĵo, kiu siatempe estis aĉetata por 100 guineas (kiu egalas ĉirkaŭ 100 pundoj) kaj lamenti, ke arto nun estas sola komercaĉo. Aŭ oni ankaŭ povus agnoski, ke hodiaŭ por multaj homoj nemateriaj aferoj tre gravas en tempo dominata de kapitalo.

La pli juna fratino- Brookes University

Plej nova konstruaĵo John Brookes Building

Plej multaj da homoj, kiuj pensas pri la oksforda universitato havas antaŭ sia interna okulo ekz la belegajn tradiciajn konstruaĵojn en la urba centro aŭ la valoraj libroj kaj antikvaj dokumentoj. Tiu ĉio ja apartenas al la jam mezepoke fondita universitato, unu el la plej famaj kaj sukcesaj tutmonde kaj kiu estas la plej granda dunganto en la regiono.

Sed nuntage pli kaj pli konatiĝas laŭ siaj atingoj Brooks University, la dua, pli juna oksforda universitato. Ĉi- jare ĝi festas la 150-an datrevenon de sia fondiĝo.
Kion komencis en 1865 kiel malgranda entrepreno en luita instituta ĉambro disvolviĝis al internacie bone rekonata universitato kun pli ol 18 mil studentoj sur tri kampusoj.

Nur kvin jarojn post la fondiĝo kiel artlernejo la institucio kunfandiĝis kun scienca lernejo. Poste la institucion transprenis la urba administrejo. En 1928 John Henry Brookes la estro de la artlernejo estiĝis ĝia kapo. Jen la ĝusta persono en la ĝusta momento. Lia moto estis ebligi edukadon por ĉiuj. Dum pli ol 30 jaroj John Brookes gvidis kaj forte influis la institucion. Li preparis la vojon por la estiĝo de la universitato.

John Henry Brookes (1891- 1975) devenis el metiista familio kaj frue sentis sin allogita al arto. Li estiĝis talenta multdicipla artisto, forte influitaj de angla metio- kaj artmovado ĉirkaŭ William Morris kaj John Ruskin. Tiu elstara kompleza estro, instruisto kaj edukisto estis ankaŭ tre konata pro sia komunuma spirito.  Li engaĝiĝis en pli ol 30 asocioj. Kiel pacifisto li jam en la unua mondmilito estis konscienca milita rifuzanto. Sub lia estrado la institucio solidiĝis kaj forte pligrandiĝis. En 1956 aldone fondiĝis la kolegio pri teknologio.

Portala reliefo de J. Brookes je la eklezio St.Alban de 1933 en orienta Oksfordo

En 1992 la institucio estiĝis universitato kaj ricevis la nomon de sia honorinda spirita patro. Ekde tiam ĝi daŭre kreskis. Pasintan jaron la plej juna konstruaĵo, la John Henry Brookes Building, malfermis la pordojn. La ĉefa konstruaĵo de Headington kampuso estis multfoje premiita pro ĝia moderna kaj alternativa arkitekturo. Plia 130 milionoj da pundoj jam baldaŭ estos elspezataj por la plibonigo de unversitato.

Hodiaŭ kvar fakultatoj invitas studentojn:
- Mastrumado kaj komerco
- Sano kaj vivaj sciencoj
- Teknologio, dezajno kaj medio
- Homaraj kaj sociaj sciencoj

Por plentempa bakalaŭra studento la kotizo estas naŭ mil da pundoj kaj li povas loĝi por cent ĝis du cent da pundoj po semajno en universitata loĝejo.

Teatro Sheldonian

Kuko de la bakejo en Covered Market

 Unu el la plej ŝatataj lokoj en la urbo, kie oni povas ĝuji unuaklasan muzikon, ĉu klasikan aŭ nuntempan, prelege renkonti inspirajn intelektulojn aŭ renkontiĝi por solenaj okazaĵoj estas la maljuna Teatro Sheldonian en Broad Street. Ĝi estas la oficiala ceremonia ĉambrego de Okforda Universitato.
Fondita estis la teatro de Gilbert Sheldonian, estro de la All Souls Kolegio, la posta Ĉefepiskopo de Canterbury.
La konstruaĵo de 1664 estis la unua verko de la plej konata baroka arkitekto de Anglio Christopher Wren. En 2004 ĝi estis tute restaŭrita dum kelkaj jaroj. Nun la konstruaĵo denove aperas en la originala stato, kolore kaj konstrue. Aparte la plafonaj pentraĵoj allogas ĉiutage vizitantojn.

Mi mem bonŝance ĵus povis ĉi tie aŭskulti la faman English Chamber Orchestra-on, la plej surbendigitan orkestron tutmonde. La juna germana Christian von Goldbeck estis la konduktoro.
Energie kaj precize kaj eĉ sen notoj li majstre gvidis la muzikistojn tra la programo. Scenejiĝis verkoj de Haydn, Mendelssohn kaj Beethoven.

En la programpapero mi legis, ke Joseph Haydn mem en somero 1791 ricevis sian doktoran titolon en Oksfordo, en ĝuste tiu domo. Tiam ankaŭ li surhavis pro tio la ceremonian kostumon, kiun ni ĵuse tiel ofte povas vidi sur la oksfordaj stratoj.

Vivu la tradicioj !

Ĝojante en Ekologia Parko

 En la varmaj somermonatoj en Britio abundas subĉielaj festivaloj, festoj kaj piknikoj. Homoj ŝategas esti eksterdome.
Pasintan semajnfinon ni estis invititaj al publika pikniko en la Komunuma Ekologia Parko Hogacre. Estas areo de 14 akroj inter arbaretoj kaj kampoj en malseka fekunda pejzaĝo, nur unu mejlo for de la urba centro. Gis 2010 ĝi apartenis al la universitato kaj estis uzata kiel sporta tereno. Ĉar la universitato ne plu bezonis ĝin, oksforda pro- medio- grupo dankeme transprenis ĝin.

Hodiaŭ diversaj grupoj agadas tie. Parto de la tereno estas jam ŝanĝita al ĝardeno por ekologie kreskantaj legomoj. En la tiama sportkluba domo troviĝas kafejo, kiu ankaŭ ofertas bongustan vegetaran manĝaĵon, faritan de ĝardenaj fruktoj. Kelkajn paŝojn for de la kafejo staras nova ventoturbino kiel signo de alternativa agadmaniero.

Parto de arbareto estas uzata por infanoj de ĉirkaŭaj lernejoj. Jen specialaj eksterlernejaj lecionoj pri la naturvivo estas donataj. Alia parto de grundo estis transformita al fruktarboejo, kiu nun enhavas diversajn tradiciajn, pli kaj pli minacatajn sortojn, kiel ekz de pomon, pruno, moruso aŭ cidonio. Kaj kio ne devas manki tie? Kompreneble abeloj. Jen interesitaj homoj prizorgadas abelejon.

Alia grava decido estis, ŝanĝi parton de iom neglektita tereno al fekunda multdiversa herbejo. Kaj plia parto nun estas plantita kun avelujoj kiel provizado de nuksoj kaj renovigebla fajraĵo por la kafejo.
Aldone al la programo de kafejo, ĉiam io interesa naturrelata okazas, ĉu temas pri muziko, diskuto, kurso aŭ eksplorado de ĉirkaŭo. La oksforda Malalta Karbono Komunumo ankaŭ regule renkontiĝas en Hogacre.

Du tendencoj

Kio povas pli ĝojigi ol abunda freŝa verdaĵo kaj belaj floroj en printempo? Kiam la suno varme radias, la aero pleniĝas per dolĉa odoro kaj abeloj kaj aliaj malgrandaj insektoj zumadas ĉirkauen. Frumatene la birdoj kantadas. Vivanta en la urbo, tion mi ŝatas.

Ŝajnas al mi, ke du tendencoj nun videblas koncerne la valorigon de verdaĵo. Por iuj homoj la urba spaco devas esti praktika kaj ĉie atingebla aŭtomobile. Arboj kaj arbustoj por kelkaj signifas nur ĉagrenon, ĉar ili povas esti danĝeraj per falintaj branĉoj. La hedĝoj ĉiam devas estis tranŝitaj kaj la falintaj folioj aŭtunaj devas esti pene forigitaj. Por aliaj, tia “ĉagreno” apartenas al la ĝojo pri la naturo kaj ili koncentras sin sur la pozitiva flanko de ĝi.

De kelkaj jaroj mi povas observi en mia najbarejo, kiel aparte la malgrandaj antaŭĝardenoj en la stratoj ŝanĝiĝas. La regiono estas ĉirkaŭ 70 jara, kaj la domoj estis plejparte konstruitaj por la laboristoj, kiuj laboris en la tiama nova aŭtomobila fabriko. Al ĉiu domo apartenis malantaŭa sufiĉe granda ĝardeno por la provizado de loĝantoj je freŝaj fruktoj kaj legomoj. Multaj el tiuj ĝardenoj nun servas plejparte por plezura senokupeco, ĉar oni ja povas aĉeti ĉion malkoste kaj abunde en vendejegoj.

La antaŭgardenoj estis komence iom modesta, sed plej ofte ĝi estis loko por floroj kaj malgranda verdaĵo. Hodiaŭ oni povas vidi ambaŭ fenomenojn, unu apud la alian: la tute senĝardenan, betonitan spacon, kiu servas kiel parkejo por la aŭto, kaj la amante prizorgitan ĝardeneton.
Ne ĉie la ĝardenoj malaperas, kelkfoje jam detruita ĝardeno denove estas aranĝita, tamen mia impreso estas, ke pli malaperas ol estiĝas.

Riverakvo bone uzata

En mia artikolo de la 2-a oktobro 2014 mi skribis pri renoviĝanta energio- projekto Osney Lock Hydro en nia urbo. Nur kelkajn paŝojn for de tiu komunuma instalaĵo troviĝas alia interesa projekto, kiu ankaŭ uzas la akvon de rivero Temizo, kvankam iom alimaniere.
Tiukaze temas pri privata entrepreno de familio en East Street numereo 34, kiu celas per propra kontribuo al plibonigo de nia ruinigita medio. Pli ĝuste, la familio bezonas por sia hejmo nur 38% de averaĝa brita energikonsumado kaj produktas per tio neniun karbondioxidon. Ĉiu necesa energio devenas el renoviĝantaj fontoj.

La malgranda du-dormĉambra domo por laboristoj de la 19-a jarcento estis malbone konstruita . La nunaj posedantoj aĉetis ĝin en 2000 kaj decidis plene renovigi la konstruaĵon kaj ankaŭ uzi la plej modernan instalaĵon por energia provizado haveblan.

La unua paŝo estis sufiĉe izoli la konstruaĵon kaj instali duonvitrajn fenestrojn.
Sekvis tiam solvon de la varmecoprovizado en la domo. Kia hejtilo plej bone servus? Por la spaco- kaj akvohejtado granda akvodeponujo estis instalita, kiu nun provizas varmegan akvon je 45˚C. Gi estas varmegita per 7,5 m2 solartermala panelo kaj hejtpumpilo (aparato, kiu uzas temperaturdiferencon por funkciado).
Jen la akvo de rivero estas uzata, kiu fluas per 35 literoj po minuto sub la strato al la 6 KW- hejtpumpilo malantaŭ la domo kaj plue tra la domo kaj tiam reen en la riveron.

Ankaŭ senhejtata spaco estas konstruita flanke de la domo, kiun la sunradioj varmigas kaj do kontribuas al la varmeco de la hejmo.
La posedantoj nun strebas plue malaltigi la energikonsumadon kaj -kostojn per aldona malgranda ventoturbino sur la tegmento.
Pro sia progresiva agado la urba adminstracio donis al la posedantoj de domo fasadan plakedon kun enskribo pri iliaj rezultoj.

Blavatnik konstruaĵo

Dum kelka tempo mi observadis en la Walton Strato vidalvide de la fama eldonejo Oxford University Press viglan konstruejon. Nun, oni jam povas vidi novan nekutiman konstruaĵon, kiu faras min scivola.
Jen la plej juna ido de la Oksfordo Universitato: la nova hejmo de la Blavatnik School of Government (Blavatnik Lernejo pri Regado), loko, kie multnacia kapitalisma agado, filantropa bonkoreco kaj akademia studado kunfandiĝas.

Tiu fakejo estas fondita en la jaro 2010 kiel mondklasa akademia institucio, kiu celas al mondo pli bone gvidata, pli bone servata kaj mondo pli bone regata. Laŭ universitata aserto la absolventoj (38 en 2012, 120 en 2015) plibonigos la kvaliton de registaroj tutmondaj ka la publikan politikagadon pere de instruado, eksplorado kaj partoprenado.

Tio ĉio eblas per sindona donaco de Leonard Blavatnik, usona entreprenisto kaj filantropo, kiu mem studadis je la Universitatoj Harvardo kaj Kolombio. Sian monon li akiris per tutmondaj industrioj en naturaj rimedoj, kemiaĵoj, telekomunikado kaj propraĵoj.
Lia kontribuo al la nova lernejo estas 75 milionoj da pundoj.

Ĝis nun la fakejo okupis tri diversajn lokojn. La nova konstruaĵo, kiu malfermos ĉi-aŭtune, estos hejmo por la tuta fakejo. Ĝi estas dezajnita de la mondfama arkitekturejo Herzog & de Meuron, kiu famiĝis interalie per la dezajno por la pekinga sportstadiono en 2008.

La impresa konstruaĵo estas speciale dezajnita por ebligi malferman diskutadon, interagadon kaj kunlaboradon. Ĝi enhavos grandan prelegoteatron, diversgrandajn instruadĉambrojn, ekipitajn per plej modernaj teknikaĵoj.
Malferma forumo aparte invitos pro la abunda natura lumo. Ĉi tie estos spaco por ekspozicioj, diskutoj kaj prezentoj.
La tuta entrepreno meritas atenton pro ĝiaj ekologiaj ideoj. La hejtado kaj freŝaerprovizo funkcias plej energisparema. Solarpaneloj kaj geotermia energipumpilo estos uzataj. La pluvakvo estos kolektata.

Jen alia lumturo en la universitata edukadpejzaĝo.

Pro la liberaj vortoj

Tiu ĉi blogo ja estas loka verkaĵo, tamen ekzistas ankaŭ temoj, kiuj valoras tutmonde.

Hodiaŭ mi eksciis pri la kruela murdo antaŭ kelkaj tagoj en Bangladeŝo. La bloganto Ananta Bijoy Das estis masakrita per maĉeto de maskitaj, verŝajne ekstremaj islamistoj.
Li jam de kelka tempo estis sur la mortolisto de fanatikuloj. Li estas la tria viktimo de blogantaj homoj en Bangladeŝo. La bloganto verkis artikolojn por la blogo Mukto-Simiino (Libera Menso), kiu temas pri libera pensado kaj aparte koncernas fundamentisman agadon religian. 
Antaŭ kelkaj jaroj islamistoj postulis blasfemo- leĝon por haltigi blogistojn, kiujn ili perceptis verkantajn kontraŭislamajn. 

Laikaj fortoj en Bangladeŝo diras, ke iliaj opinioj estas sub minaco malgraŭ de la sekulara ŝtato. Maltoleremo kreskas en la landa politiko kaj la socia etoso forte polusiĝas. Ĝis nun la murdistoj de aliaj viktimoj ankoraŭ ne estas persekutitaj.

Estas feliĉo vivi en lando, kie libera pensado kaj esprimo eblas. Tion

ni ĉiam tenis kiel kompreneblan komunna trajton.

Granda ĝojo por malgranduloj kaj plenkreskuloj

En la plej norda parto de Oksfordo troviĝas la Cutterslowe parko, la plej granda enurbe, kiu ekde 1935 servas tutjare la loĝantaron por plezuro kaj ripozo. Ĝi lokas en bela monteta pejzaĝo kun abunda verdaĵo. En ĝi troviĝas du ludilejoj, diversaj lokoj por sportumi, tropika birdkaĝo, kiosko kaj kiel aparta altiraĵo, miniatura fervojo. Jen loko, kie revoj estiĝas realo.

La Oksforda Asocio de Modelo- enĝenieroj entreprenas ĉi tie de aprilo ĝis oktobro sur du strekoj veturan aventureton. Voluntulaj inĝenieroj pensiulaj kaj amikoj ebligas al la gastoj malmultekostan veturadon je la semajnfinoj. La lokomotivoj, kopioj de originalaj, estas memkonstruitaj kaj ĝiaj maŝinoj efektive funkcias per karbo, elektro aŭ dizela brulaĵo. La lokomotivoj, kiuj estas kopioj de originalaj, tiras unu ĉaron aŭ pliajn, kie infanoj kaj eĉ iliaj gepatroj povas vice sidi.

Aparte alogas la vaporlokomotivoj per ĝiaj impresaj spirego kaj fajfado. Kiam ili fine ekveturas, la ekcito de pasaĝeroj ne plu estas haltigebla. La veturo gvidas tra pejzaĝeto sub vera malgranda fervoja ponto, preter signaloj kaj aliaj trajnoj ĝis la fino de la rundo. Ĉe la haltejo kelkaj uniformitaj enĝenieroj ĉiam muntas kaj reparas ion. Estas plezuro alrigardi ilin. Ŝajne ili neniam ĉesis esti infanaj esploristoj kaj teknikaj frenezuloj. Ilia ĉelabora ĝojo vere infektas.

Post gaja veturado la tuta familio povas pikniki ie sub flora arbo, amikumi aŭ ludi kiom longe, tiom plaĉas al ĉiuj.

Artsemajnoj

Ĉi-jare en majo la 33-an fojon Artsemajnoj invitas vizitantojn en privatajn atelierojn, galeriojn aŭ aliajn publikajn lokojn rigardi al artaĵoj kaj artaj metiaĵoj, kaj renkonti ĝiajn kreantojn.
Kiel kutime oni povas per libreto antaŭinformiĝi pri centoj de artistoj, ĉu hobiaj aŭ profesiaj kaj ilia vivloko en la urbo aŭ en proksima ĉirkaŭo. Surstrate blu-flavaj ŝildoj montras la vojon al ili.
Kia amaso da talentaj homoj en nia urbo kaj kia diversaj artaj objektoj!
De pentraĵo, ceramiko, meblo, dezajnoj ĝis garnaĵo aŭ teksaĵo- por ĉiu gusto io.
Oni ankaŭ estas invitata al diversaj tiurelataj programoj en kiuj infanoj kaj plenkreskuloj povas mem partopreni, mem provi malsamajn artajn teknikojn.

Nur por doni unu ekzemplon, kiu min allogis, mi elektas malfermitan atelieron surriveran. Temas pri tradicia barĝo, ŝarĝboato, kiu veturis iam sur Temizo. La Corpus Christi Barge, kiu fine de la 19-a jarcento estis transformita al klubŝipo por iu universitata remilklubo nun servas kiel hejmo por Claire Acworth kaj ŝia familio. Varme ŝi bonvenas la vizitantojn surboate ĉe la ponto Donnington Bridge..

 Ĉi tie en granda salono (loĝkuirejo), kie ankaŭ troviĝas ŝia artlabora tablo, ŝiaj arĝentaj juveloj estas ekspoziciataj. Fajnaj verkaĵoj kun naturinspiritaj formoj kaptas mian atenton. Kiam mi rigardas tra ovala fenestro al la riverborda verdaĵo kaj la suntrembrila akvo, mi komprenas tiun formesprimon. Claire uzas ankaŭ duongemajn ŝtonojn, de la maro ŝlifitajn vitropecojn aŭ simple belajn plaĝajn ŝtonojn. Kelkaj vizitantoj aĉetas ion, la plej multaj admiras la juvelojn. La tuta aranĝo en la ĉambro tre plaĉas al mi. Aparte altiras min lignaj seĝoj, evidente manfaritaj. Neniu peco da metalo en ĝi, eĉ la sidareo konsistas el arba materialo. Je oportuna momento mi demandas al ŝi, kiu faris la seĝojn, kaj mi iom surpriziĝas aŭdi, ke ŝi mem ĝin faris. Claire, kiu profesie laboras kiel helpanto por senkapabliguloj ŝajne estas talenta multkompetenta virino.

Abundas malfermitaj atelieroj ĉi-maje. Bonvenon!

Matematika Ponto

Tre aparte bela loko en Oksfordo estas Iffley Village, iom vilaĝeca parto de urbo kun malnovaj ŝtonaj konstruaĵoj kaj agrabla pozicio en verda ĉirkaŭo ĉe la rivero Temizo. Tiu loko tutjare allogas multe da vizitantoj. Nur kelkaj paŝoj for de la rivera kluzo troviĝas interesa ligna konstruo, la tiel nomata Matematika Ponto de la jaro 1923. Kvankam ĝi aperas kiel arko, ĝi estas efektive konstruita sole el tute rektaj traboj kaj fostoj.
Tiu ĉi inĝeniera atingo estas kopio de ponto en Kembriĝo, kiun projektis William Etheridge kaj konstruis James Essex en la jaro 1749.

La dezajno estas tre simpla, tamen lerte elpensita. Je ambaŭ longaj flankoj de la ponto estas lignaj traboj (tangentoj), kiuj sekvas la kurvon de pontarko, kaj fostoj (radialoj), kiuj faras la ponton sufiĉe rigida kaj memsuporta. Tia strukturo havas tre malgrandan fleksi- ŝarĝon.
La ponto ne nur estas bona konstruo, ĝi ankaŭ estas tre bela, kaj ebligas trankvilan rigardadon al la boata vivo sur la rivero.
Denove nur kelkaj paŝoj for de tiu ponto troviĝas alia, maljuna ŝtona ponto, kiu ankaŭ estas rimarkinda pro ĝia malrekta konstruo. Sed tio ja estas jam alia rakonto.

La matematika ideo bone videblas je la ponto en Kembriĝo

Eble pli bone konata ol la ponto de Kembriĝo estas la londona matematika briĝo, ankaŭ konstruita de William Etheridge en la sama jaro. Tiu pli granda ponto estis lia unua konstruaĵo, sed bedaŭrinde nur staris 33 jarojn, ĉar neniu vere zorgadis pri ĝia bontenado. Kiam la fama itala pentristo Canaleto restis en Anglujo, le estis tre facinita de la konstruaĵo kaj kreis en 1754 majstran verkon kaj ateston por la posteuloj.

Ho, amata majo venu

La unua de majo en Britio kutime estas senlabora publika tago, je kiu la homoj bonvenas la printempon. Estas rito de antaŭ miloj da jaroj kaj la paganismaj tradicioj travivis ĝis hodiaŭ eĉ en la plej parte kristana socio. Ankaŭ en Oksfordo oni festas.

Jam en la fruaj horoj de la tago, je sunleviĝo, eble pli ol mil homoj amasiĝas ĉe la ponto Magdalen Bridge por kune komenci la ĝojan tagon. La plejmulto el ili venis por aŭskulti la kantistojn sur la apuda kolegia turo. Oni tie kantas ekde la mezepoko tradiciajn kristanajn himnojn. Sed hodiaŭ homoj ankaŭ venis por rigardi, je bonŝanco, studentojn kuraĝe salti de la ponto en la riveron. Temas pri iu studenta tradicio. Ĝi estas malpermesita de urba administrantaro pro danĝeraj konsekvencoj. Tamen kelkaj junuloj ĉiam provas tion, riskas sian sanon aŭ eĉ sian vivon. Aparte, kiam ili ankoraŭ estas iom ebriaj de la pasinta nokto (tago de universitataj baloj). Multaj trinkejoj malfermis la pordojn hodiaŭ jam tre frue, kaj soifaj homoj abundas.

En diversaj lokoj de la urba centro okazas surstrataj muzikaj eventoj. De blovmuzika bando, Samba aŭ tradicia angla popola muziko ĝis Morris- Dancado kaj paganisma ensemblo, ĉiuj ajn grupoj vigle performas por la multnombraj pasantoj. Iu marŝbando kun koloraj dancistinoj iom donis varman karnevalan etoson al la malvarmeta mateno. En multaj lernejoj de urbo la infanoj kostume dancas kaj ĝojas pri la bonvena distrado.

La malluma flanko de la luno

Tiu kontribuo estiĝos iom pli persona. Ĝi temas pri malagrabla travivaĵo de mia partnerino, sperto, kiu ŝajne ne plu estas tro malkutima en nia socio.
Antaŭ kelkaj tagoj ni parolis pri okazo en Oksfordo. Lernantoj de iu lernejo batadis knabon tiel forte, eĉ per piedoj sur la kapon, kiam li jam kuŝis sur la grundo, ke li estis serioze vundita. Li havos por sia tuta vivo cerban damaĝon. La ĉeestantaj lernantoj gaje fotis tiun spektaklon per siaj poŝtelefonoj.
Ni konkludis, ke tiu malĝoigja okazaĵo iom spegulas la nuntempan kulturon pri publika distra plezuro, komparebla kun la iamaj gladiatoraj ludoj romiaj.

Kiam mia partnerino hieraŭ biciklis tra la Florence-Parko en la orienta parto de la urbo, ŝi rimarkis grandan grupon da ĉirkaŭ 30 lernantoj, plej verŝajne el la apuda multekosta nova lernejo katolika St. Gregory. Ili brue kaj ekscitite moviĝis. Meze de la grupo troviĝis du knabinoj, kiuj forte reciproke batis sin. Eble ankaŭ pro nia lasta konversacio mia partnerino iom panike proksimiĝis al la grupo kaj postulis tujan ĉesigon de tiu agado.
Nun la tuta situacio ŝanĝiĝis. La interrompo kaŭzis grandan proteston de la ĉeestantoj, kvazaŭ ilia prefera ludilo estas forprenita. La plej multaj de ili kun agresema sinteno fokusiĝis al mia partnerino. Unu el ili, pli granda kaj forta lernantino tre proksimiĝis al ŝi kaj mansvingis tranĉilon antaŭ ŝia vizaĝo. Kun la alia mano ŝi batis mian partnerinon kontraŭ ŝia biciklada kasko, forte sakradante. La aliaj gejunuloj kolere kriis, kaj la tuta situacio fariĝis pli serioza.

Du aliaj pasantoj, kiuj rigardadis tiun spektaklon, altelefonis policanojn por helpo. Ili rapide aperis kaj dissolvis la furiozan amason da lernantoj, kiuj intencis solvi siajn lernejajn konfliktojn post la lernado.

Post tia travivaĵo mia partnerino, kiu kuraĝe agadis, estis tute konfuzita kaj ŝokita kaj bezonis kelkan tempon por trankviliĝi.

Mi nur skribas pri tio, ĉar ekszistas krom ĉiuj mirindaĵoj en Oksfordo ankaŭ tiaj mallumaj fenomenoj.

Lernejo St. Gregory la Granda

 

Morris- Dancado

Kiel jam antaŭ miloj da jaroj ankaŭ nuntempe la homoj festas la alvenon de printempo. En Anglio homoj renkontiĝas por kune danci kaj kanti. Egde de mezepoko la tielnomata Morris Dance estas fiksa parto de la loka kulturo. Ĉi- semajnfino aperis en la urbocentraj stratoj multaj kolore kostumitaj dancogrupoj, kaj ĝoja muziko estis aŭdebla. La dancistoj de ĉiuj grupoj distingis sin per diversaj vestaĵoj, ĉar sole en Anglio ekzistas 6 diversaj regionaj tradicioj. Komuna trajto de ĉiuj estas, ke ili dancas en grupoj sekvantaj kun tre ritmaj paŝoj la sonojn de fluto, fidlo kaj tamburo. Nuntempe malgrandaj akordionoj aŭ aliaj instrumentoj estas ankaŭ ludataj. La dancistoj uzas bastonojn kaj tukojn en siaj formacioj. La tipa Morris-ulo estas eble jam grizulo kun barbo, blanka vestaĵo kaj kolora vesto aŭ bandoj, kaj sonoriletoj ĉirkaŭe siaj kruroj. Aparte interesa estas lia ĉapelo, kiu povas esti ornamita per plumoj de sovaĝaj birdoj kaj ĉiuj ajn gajaj kromaĵoj. Lia partnerino surhavas koloran tradician robon aŭ jupon.

En la lastaj jaroj nova tendenco en la Morris- dancado establiĝis, nome vent-danco. La dancistinoj estas iom fantazie orientalaj vestitaj, kaj kun ora kaj arĝenta monero ornamitaj. Ili lerte moviĝas je la muzikaj ritmoj. Kelkaj el tiuj grupoj dancas al araba, aliaj ekz al tradicia angla muziko. Tiu spectaklo altiras ĉiam multajn pasantojn.
Kio plaĉas ĉi tie multjare al la homoj nun disvastiĝis tutmonde. Do Morris- dancado estas bonvena importaĵo en multaj landoj kiel la germana biero aŭ la irlanda popola muziko.

Muzikeme ni renkontiĝas.

Jam foje mi parolis pri la multetna loĝantaro en Oksfordo. Plaĉas al mi vidi la membrojn de diversaj grupoj, tamen pli plaĉas al mi vidi, kiam ili kunvenas kaj faras ion kune. Kio taŭgas pli bone por tia agado ol muziko. Ja abundas bonaj muzikistoj en nia urbo.

La oksforda muzika ensemblo Confluence Collective (Kunflua Kolektivo) ekzistas ekde kelkaj jaroj kaj estas bona ekzemplo pri kreema kultura miksaĵo. Unu foje monate la diversetnaj membroj renkontiĝas en malfermita rondo por gaje muziki kaj amikumi. Ili ŝatas ludi muzikon el siaj propraj landoj, sed ankaŭ aprezas kanti kaj ludi intergeneracie kaj intersekse iun fremdan. Tradiciaj anglaj kantoj popolaj, muziko el Portugalio, Germanio, Brazilio aŭ Afriko estas aŭdebla. Aŭ novaj mondmuzikaj komponaĵoj estiĝas. Tiel diversaj la membroj, kiel malsamaj estas kompreneble la instrumentoj. De gitaro, violono, saksofono ĝis afrikaj aŭ persaj tamburoj ĝis la hinda sitaro kaj aliaj raraj asiaj instrumentoj estas ludataj.

Kvankam la grupo ĉiam konsistas el la pli mal pli samaj musikistoj, ofte aperas novaj vizaĵoj.
Ĉi-foje ĉeestis profesia muzikisto el Pakistano. Li estas efektiva rakontanto, kiu sekvas longan vicon de muzikaj poetoj. Lia tradicia vestaĵo bone akordis kun liaj aparte impresaj kantoj. Unue li kantis sola kaj poste li invitis kunludi la aliajn muzikantojn.
Ankaŭ la vizitantoj ĉiam estas invitataj partopreni kaj kunkantante kaj ritme akompanante.
Je kafo, teo kaj iu frandaĵoj la muzikema komuneto trovas tempon por babili kaj konatiĝi.

Ne nur komenco de printempo

High Street

Laŭplane printempo alvenis en Oksfordo hodiaŭ la 20-an de marto. Jam ekde multaj tagoj ĉie oni povis vidi belegajn florojn kaj arbajn floraĵojn, tamen nur hodiaŭ la suno brilis daŭre kaj la temperaturoj estiĝis vere agrablaj. Ankoraŭ hieraŭ estis kovrita la ĉielo kaj malvarma vento blovis. Multaj homoj ne plu kredis, ke la suno estus videbla hodiaŭ por la granda ĉiela spektaklo, la suna eklipso.
Ni estis bonŝanca, la suno aperis kaj la natura evento fine estiĝis publika afero. La infanoj en la lernejoj surhavis specialajn okulvitrojn por kune rigardi al la suno...Tia feliĉo!

Feliĉo ja estas nekutima afero. Ĉiuj aprezas ĝin. Do ne surprizas ke eĉ UNO en 2012 kreis Internacian tagon de feliĉo, kies datreveno estas ĝuste hodiaŭ.

Protekto kontraŭ la malbona rigardo

Nia urbo ja konsistas el multfaceta loĝantaro, do ne mirigas, ke sur la stratoj eblas vidi ĉiujn ajn vestaĵojn diversnaciajn. Kelkfoje mia toleremo estas defiita, nome kiam mi renkontas la nigrajn virinojn. Ne temas pri afrikaninoj aŭ aliaj malhelhaŭtuloj. Ĉiam kiam mi vidas virinojn havantaj nigrajn vestaĵojn, kiuj kovras la tutan korpon inkluzive la vizaĝon, mi iom sentiĝas konfuza kaj ribela sinteno estiĝas.
Jen kelkaj vortoj pri tiu vestaĵa fenomeno, nomata nikabo.

Jam en antaŭislama tempo la nikabo estis parto de beduina kulturo sur la araba duoninsulo. La beduinoj kovris la tutan korpon por protekti sin kontraŭ forta suna radio kaj dezerta sablo. Poste tiu praktika tradicio estiĝis parto de religia kutimo de la islamo.

En la Korano troviĝas verso:

"Kaj diru al la kredantinoj, ke ili mallevu sian rigardon, kaj gardu sian ĉastecon, kaj ke ili ne montru siajn ĉarmojn, krom tio, kio devas esti videbla, kaj ke ili kovru per siaj vestaĵoj la bruston."

Tiujn vortojn fundamentaj islamanoj prenis por preskribi al la virinoj siajn striktajn vestaĵordonojn dum moderataj islamanoj nur postulis vualon sen kovri la vizaĝon.

Hodiaŭ la nikabo estas kutima plejparte en Sauda Arabujo kaj Jemeno, sed ankaŭ en Sirio aŭ Irako. En Eŭropo oni povas vidi ĝin surtrate, kvazaŭ en multaj landoj publika diskuto estiĝis pro tiu afero kaj en kelkaj la nikabo estas malpermesita. Ekz en Belgio, Nederlando aŭ Hispanio la virinoj ne rajtas surhavi ĝin en lernejoj, malsanulejoj aŭ aliaj publikaj institucioj. Ĉi tie en Britio tio valoras ekde 2011. En Francio oni agis plej rigore kontraŭ la nikabo. Tie ne estas permesita surhavi ĝin ie ajn en publika loko ekde 2010. Tiu leĝo estis konformita de la plej alta juĝeja instanco eŭropa en Bruselo en 2014.

En Italio jam en la 70a jaroj oni malpermesis inter aliaj tiun vestaĵon per Kontraŭ-teroro-leĝo. Kaj en Germanio ekzistas tielnomata Vermummungsverbot, kiu malpermesas al demonstraciantoj kovri sian vizaĝon por ke ili estu identigeblaj. Jen kovri la vizaĝon estas taksata kiel krimo.
Tiaj homoj aŭ ekz bankrobistoj estus la ekvivalento de nikabuloj, kiam oni tiun aferon pririgardas nur eksteraĵe. Tion ja faras infanoj aŭ homoj kiuj ne interesiĝas pri aliaj tradicioj aŭ religioj.

Kiel trakti tiun aferon en sekulara Eŭropo kun sia ĝenerala malfermita-vizaĝo- kulturo? Eble kiel afero de rajtoj por minoritatoj? Sed estas ja ne nur, ke tiuj kamuflitaj personoj volas protekti sin. La kaŭzo de ilia timo estas realaj homoj, kaj ĉi-kaze la plejmulto de socio.

Surrivere

Rivero en la urbo donas ĉiam specialan etoson al ĝi, ĉu pro ĝia natura beleco aŭ pro la vigla homa movado sur ĝi.
Mi vizitas la Tamizon tiom ofte kiel eblas al mi. Aparte mi ŝatas la boatan vivon sur la rivero.
Proksime de la urba centro oni povas vidi la rektangulajn platajn puntojn (angla: punts) en kiuj la someraj turistoj aŭ senokupitaj studentoj serene pasigas sian tempon, unu el ili stirante per longa stango. Tiuj pontono- similaj veturiloj kutime servis ĝis meze de la 19a jarcento, tiam diversgrandaj, kiel transportilo por ĉiuj ajn taskoj, de delivero ĝis transriverigo de homoj.

Sed plejparte la studentaj kaj komunumaj sportboatoj, remilaj aŭ kanuaj dominas la riveron, kaj iliaj sportistoj disvastigas apartan kaj energian etoson instigan, kiun mi preskaŭ eblas rezisti.

Jam en 1839 fondiĝis la universitata remila klubo. Remilado estas nuntage la plej populara sporta aktivado de studentoj, kaj granda parto de la sportistoj estas studentinoj. En Kembriĝo jam iom frue estis fondita remila klubo. Ambaŭ universitataj kluboj konkuras ĉiujare en grandspektakla kurado en Londono.

Ĉi tie en Oksfordo du remilkuradoj aparte aligas sportumajn homojn, Torpids en printempo kaj Eights en somero. Ambaŭ estas tielnomataj karambolaj kuradoj. En tiu speciala kurado samtempe startas la longaj remilboatoj (8 remilistoj plus 1 stirilisto) en kordono kun distanco de unu kaj duona boata longeco inter si. La rivero ĉi tie ne estas sufiĉe larĝa por starti unu apud la alia. Do unue oni provas tuŝi la antaŭan boaton, kiu perdas tiamaniere poentojn, sed la ultima celo estas atingi la finon de la streko, kaj tiel estiĝi la Kapo de la rivero (tiu titolo donis la nomon al la konata restoracio Head of the River ĉe la ponto).
En la alia karambola remilkurado en somero la tuŝitaj boatoj ne devas kontinui la konkuron.

Ĵus okazis la kvartagaj Torpids, kaj la vetero montriĝis de ĝia plej bona flanko. Ofte la studentoj ekzercas sin en tre malagrabla vetero, malseka kaj malvarmega.
Kaj tiom multe da horoj! Ofte mi demandas al mi, kiel ili povas atingi altkvalitajn studrezultatojn, kiam ili foruzadas la tempon por sporta aktivado? Aliflanke tio povas esti bona kompenso por la sidanta laboro super la libroj aŭ antaŭ la komputilo.

Ĉielarka flago

De kelkaj tagoj en la urbo videblas ĉielarkaj flagoj, ĉu el la fenestroj aŭ super la kolegiaj tegmentoj, ili gaje salutas nin per la flagraj koloroj de diverseco. Ĉi-tage tiu flago atentigas nin pri la aliaseksorientiĝo. Ĝi estas simbolo de Gay Pride (Geja Fiero)- movado. Temas pri digneco de gejoj, lesbaninoj, ambaŭseksemuloj kaj transgenruloj, kiuj per specialaj evantoj publike atentigas nin pri siaj sentoj esti alia ol la tianomata normo. Tio okazas je apartaj tagoj, kiel ĵus je la tago de Sankta Davido. En junio Geja Fiero- festivalo okazos en la urba centro. Sur du scenejoj multfaceta programo estos oferta...