Nova floro en la scienca herbejo

En la strato Marston Road, proksime de la urba centro troviĝas la novaj konstruaĵoj de Oxford Centre for Islamic Studies (Oksforda Centro por Islama Studado). Antaŭ nelonge oni povis vidi de ili nur la minareton kaj la kupolon de la moskeo, kiu superis la konstruejan barilon. Nun je la publika “Tago de malfermita pordo” aŭ aliaj eventoj oni povas viziti la ankoraŭ ne plene kompletan centron kaj vidi la tutan arkitekturan ensemblon eksterordinaran. Estas interesa miksaĵo el centjaraĝa oksforda kolegio- stilo kaj el formoj de la klasika periodo de islamo. Estiĝis harmonia kunfando de tradicia kaj nuntempa universitata vivo, loko, kie la okcidento renkontas la orienton.
La centro, fondita en 1985, estas rekognita nedependa institucio de la oksforda universitato por studado de islamo kaj de islama mondo. Ĝi estas subtenita de erudiciuloj kaj stataj gravuloj tutmondaj. La Princo Charles of Wales estas ĝia patrono.

Okazas multe da studado kaj esplorado en diversaj programoj, kiel ekzemple la “Atlas”- projekto, kiu analizas la intelktajn radikojn de islama civilizacio kaj sociajn movadojn en la islama mondo. Alia programo koncentriĝas al la vivo de islamonaj en Britio. La portempaj fakulaj membroj de la centro estas legitaj al diversaj universitataj kolegioj de Oksfordo.
La centro ankaŭ servas al publikajn interesojn pere de prelegoj kaj la eblo uzi la bibliotekon. En somera programo junaj britaj islamanoj, kiuj en sia profesia vivo strebas al ĉefeco, povas gajni profundan tiurelatan scion. Cetere la centro eldonas diversajn fakajn eldonaĵojn interrete kaj papere.

Islamo kiel dua plejgranda religio kun preskaŭ 3 milionoj membroj estas nuntage firme establiĝita en la brita socio. Ekzistas pli ol 100 000 konvertuloj kaj la islama loĝantaro kreskas dekople ol la ne islama ĉi- lande. Islama politikistoj, eĉ ministroj, kaj kulturaj gravuloj ne mankas.
Sed ekde la murdo de brita soldato Lee Rigby en 2013 en Londono la ĝenerala sinteno al islamo iom ŝanĝiĝis kaj multaj homoj stereotipe rigardas ĝin kiel fundamenta afero religia. Post tiu terora atako okazis en Oksfordo publika debato pri la paca eco de islamo. La prominenta sciencisto Peter Atkins ekzemple, kaj aliaj gravuloj deklaris, ke ĝi ne estas paca religio.

Islamo estas hodiaŭ ne forviŝebla kreskanta realo en nia socio kaj en la mondo. La oksforda universitata centro povas helpi kompreni ĝiajn multfacetajn trajtojn kaj defiojn.

Maljuna profesio surstrate

La ĉefa piedira zono por aĉetantuloj kaj promenadantoj en la urbo estas tutjare merkato de la ebloj. Krom la multaj pli malpli pasivaj personoj tie, oni ankaŭ povas vidi, kiel sur la scenejo, stratmusikantojn, artistojn, friponojn, fanatikulojn aŭ predikantojn de diversaj kredaj veroj, kaj la senvendejajn mikrokomercistojn.
Hodiaŭ mi renkontis raran ekzemplon de maljuna profesio, metio preskaŭ forgesita: kulero- skulptisto. Ĉiam plaĉas al mi vidi laboron en procezo, kiu kaptas min pli forta ol la finan faraĵon.
Jen Anna Casserley lignoskulptis je sia laborstableto apud sia malgranda ekspozicia stando kun kuleroj kaj belegaj freŝaj floretoj. Ni havas agrablan mallongan konversacion kaj mi povas rigardi kaj tuŝi la malsamajn kulerojn kaj butertranĉilojn. Festo por la okuloj kaj fingroj !  Ili estas plejparte faritaj el ligno de kaŝtanio, acero aŭ de diversaj fruktoarboj. Anna estas verda lignoskulptisto, kiu signifas, ke ŝi uzas nur freŝe tranŝitan kaj tial facile prilaboreblan lignon por sia laboro. Ŝia plej ŝatata ligno estas de la sovaĝa ĉerizo, kiu en la arbaro rapide rekte kreskas tra la densa verdaĵo al la lumo.
Tre plaĉas al mi rigardi Anna-on labori.
Unue ŝi elbatas la krudan formon per malgranda praktika hakilo. Tiam ŝi persistas en sia laboro per rekta kaj kurbita skulptistaj tranĉiloj. Proksimume duonhoro estas bezonata por unu kulero. Fine ĝi estas oleita per oleo de kolzosemo kaj la bela ligna surfaco brilas.
Sur ŝia standtableto staras bildon de sia avo, ankaŭ lignoskulptante kulerojn. Sed ŝiaj gepatroj estas profesiaj potfaristoj. Jam kiel infano Anna aŭdis je la hejma tablo diskutojn pri bona kvalito de linioj kaj formoj, kaj la inklino al bela manlaboro tiutempe vekiĝis. Tamen la malseketa kaj malvarma argilo de la gepatra metio ne plaĉis al ŝi. Do la ligna metio ŝajnis alternativon por perlabori vivrimedojn. Krom la vendado de siaj produktoj kaj montrado de sia praktika metio Anna ankaŭ ofertas kursojn por lignoskulpti kulerojn.
Bonŝance ŝia vivpartnero estas arboflegisto, do ĉiam abundas bona kaj favora materialo por Anna. Mirege rigardante la kreon de kulero ni komprenas, ke niaj manoj taŭgas ne nur por premi la klavojn de la komputilo.

La rajto morti

Komence de tiu ĉi oktobro mortis 86 jaraĝa Jean Davis post kvar semajnoj fasto en ŝia domo en Oxfordo. Ĉeestis ŝia 63 jaraĝa filino kaj ŝia nepo.
La iama matematika instruisto estis aktivulo por asista morto. En 1997 aperis ŝia libro "Choice of Dying" (Elekto de morto) en kiu ŝi pledas permesi kuracilan suporton kaj konsilon dum la lastaj tagoj, kiuj estas en Britio malpermesitaj.
Jean Davis de longe suferis, sed ne estis morte malsana. Ŝi tamen ne povis elteni pli longe la daŭre revenintajn korpajn atakojn. La lastaj du semajnoj ŝi refuzis eĉ akvon. Laŭ ŝia filino, ŝi ne povis imagi, ke tiu konscia procezo de sinmortigo daŭrus tiom longe. Finfine ŝi pace forpasis hejme.
Ŝia morto pliigos la diskuton pri memdecidita agado fine de la vivo.

La bovoj de Oksfordo

Kiam la vizitanto de la plej vizitinta oksforda vidindaĵo turnas sian dorson al la universitata kolegio Christ Church College, tiam li visitos rekte antaŭ si grandan enurban paŝteon. Plejtempe ĉi tie abundas longkornaj bovoj, belaj fortaj bestoj, la “Angla Longkorno” ( English Longhorn), kun ĝiaj tipaj malsupren benditaj serpo-kornoj. Tiu raso estis antaŭ longa tempo la plej disvastigita en Anglujo. La bestoj de la Christ Church- paŝtejo, kiuj paŝtas ĉi tie ekde 2009, estas nova atingo reenkonduki ilin. Kaj tiun ĉi imponajn simbolajn bestojn neniu provas malkornigi, kiel estas nuntempe farita kun la plej multaj bovoj. En la mezepoko ili kontribuis al la nomo de urbo. La angla vorto Oxford konsistas el Ox- bovo kaj ford, kiu rilatas al rivero (Temizo), kiu trafluas la urbon.

Do ne mirindas, ke oni povas renkonti la bestojn diversforme en multaj lokoj, ĉu kiel skulpturo, reliefo, sur blazonŝildo, super tegmento kiel veteromontrilo aŭ en diversaj grafikaĵoj.

La trajnalvenintan vizitanton jam atendas antaŭ la stacidomo “Oksforda bovo”, impresa naturproksima skulpturo de la irlanda skulptisto Oliva Musgrave. La granda bronza statuo, ordonita de la universitato, estis 2001 starigita pro la malfermo de nova komerca lernejo. Ŝajnas esti simbolo de povo kaj memkonscio.

Alia, ne malpli impresa vivdimensa bronza statuo troviĝas antaŭ la pilkostadiono de la loka pilkoklubo. Tiu bovo montriĝas kiel sovaĝega atakpreta taŭro, kiu per malaltigita kapo atendas la kontraŭan pilkoteamon.

Reliefa kapo de la bovo troviĝas en medaliono je la maljuna ŝtona pontmuro ĉe la rivero ne for de la Iffley Lock- kluzo. Ĝi estas verko de Charles Weeler de la jaro 1923. Tiu bronza korna kapo havas ringon en la naso, kiel kutimis por movigi la fortajn bestojn. Sed tiu ringo servis kiel haltilo por la studentaj remiboatoj en sporta konkuro.

En la enirejo de la urbestdomo oni povas vidi alian iom trankvilan oksfordan bovon en reliefa blazonŝildo de urbo. De tiu domo multaj bovoj disvastiĝas ĉiutage, garnante la oficialajn paperojn de adminstracio, kaptitaj en moderna signo, tuje rekonebla, blua sur blanka fono.

En ĉiuj el tiuj bestoj manifestiĝas aparta trajto, ĉu ili pace paŝti por la bono de civitanoj, aŭ ĉu ili prezenti abundan forton, kiu eble montras la deziron de la komisiantoj pri memfido kaj potenco.

Komunuma renoviĝanta energio- uzado en Oksfordo

---

---

Je la publika evento “Malfermitaj pordoj”, kiu okazas unufoje ĉiujare en Oksfordo, la homoj vizitas la tradiciajn universitataj kolegiojn aŭ aliajn rimarkindajn, sed publike kutime malfacile atingeblajn lokojn. Ĉi- jare oni povis ankaŭ konatiĝi kun la unua komunumpropra renoviĝanta energio- projekto Osney Lock Hydro. Estas malgranda akva elektrejo je la rivero Tamizo en la okcidenta parto de Oksfordo.
Post 12 jaroj da evoluo kaj planado la instalaĵo estas preskaŭ finita kaj komencos ĉi- aŭtune produkti energion. Proksime 179,000 kilovatoj da elektro po unu jaro estas atenditaj, kiuj egalas al energiprovizo por 50 domoj. Kaj samtempe malhelpas ellasi 77 tonoj da karbona dioksido.
Tiun projekton instigis grupo de engaĝiĝitaj homoj, kiuj mem nepre volis lokale agadi por la plibonigo de la medio. tiukaze kontraŭstari la tutmondan varmigon. La lastan grandan paŝon al la efektivigo de projekto ili prenis 2013 per envarbo de 250. 000 pundoj en nur dek tagoj. Estis enorme spontana respondo de kaj unuopaj personoj kaj organizoj je la iom alarma suportkrio. La intertempe estiĝinta Industrial and Provident Society (Industria kaj Antaŭvidema Socio) hodiaŭ nombras 230 financajn partoprenantojn, kiuj ebligas investon duoble de la postulita kostosumo. Do la tuta projekto estas jam financita sen la bezono de longdaŭraj bankaj ŝuldoj.
La socio ne nur intencas honeste repagi al la investantoj, sed ankaŭ longdaŭre doni finanzprovizon por pliaj malaltaj- karbono-projektoj en la regiono.
Instalaĵo
Kiam la instalaĵo flanke de la boatkluzo estos alirebla en aŭtuno, oni povas vidi tra la grandaj fenestroj, kiel ĝi funkcias. La efikoprincipo estas fondita sur la ideo de inversa Arkimedo-ŝraŭbo, kiu turnas malrekte en la 22 gradaj angulo. La granda ŝraŭbo kun siaj 3 metroj larĝaj feraj folioj estas la kora peco de la akva-pova instalaĵo. Ĝin trafluos de supre al malsupre 4000 litrojn po sekundo. Por la transformiĝo de la meĥanika energio en elektran estos bezonata generatoro. Aldonitajn energion produktos la 7.75 kilovataj sunpanelo, kiu estos montita sur la tegmento de la konstruaĵo.
Rekte apud la konstruaĵo troviĝas la nova fiŝkanalo, kiu ebligas la fiŝojn la unuan fojon post 200 jaroj moviĝi sen bariloj en tiu parto de Temizo.
Ni deziras al la Osney Lock Hydro longdaŭran uzon, kaj al ĝiaj voluntuloj plej bonan sukceson por la progresa entrepreno verda.