Monday 14 March 2016

Pi-tago



Hodiaŭ estas la 14-a de marto 2016. Alie esprimata: 3-14-16. Jen la Pi-numero. la neracionala matematika konstanto, havanta proksimume la valoron de
\pi = 3{,}14159...
Do preskaŭ tie ! Bona okazo por celebri tiun tagon, kiel multaj homoj fari tion diversloke. 

Apenaŭ iu alia nombro tiom laborigis homojn en la homa historio kaj tiom fascinis ilin kiel \pi. Jam antaŭ grekaj matematikistoj oni serĉis la valoron de tiu misteroplena nombro, kaj kvankam la pritaksoj fariĝis ĉiam pli precizaj, la greka matematikisto Arkimedo en ĉ. 250 jaroj a.K. estis la unua, kiu sukcesis "bridi" tiun nombron. Sed la konata simbolo estis nur enkondukita en 1706 de la angla matematikisto William Jones. Kaj de tiam ni pli kaj pli alproksimiĝis al la reala cifero.
Per komputila kalkulado ni nun kapablas ankoraŭ kalkuli miliardojn pliajn ciferojn post la komo.

Estas ja sufiĉe konata por kia praktika uzado tiu abstrakta numero taŭgas. La lasta apliko de ĝi estis la uzado ĉe la eltrovo de Gravitaj Ondaj, jam antaŭdiritaj de Einstein. Bela koincidento, ke 3-14 ankaŭ estas la naskiĝtago de Einstein.

Sed kial tio ĉi rilatas al Oksfordo? Nu en la jaro 2004 impresa evento okazis en la Scienca Museo. Kompreneble estis la 14-a de marto. La tiama 31-jaraĝa brita Daniel Tammet publike antaŭ komisiono de fakuloj parkere recitis pli ol dudek mil (22.515) ciferojn post la komo. Por tiu nekredebla klopodo li bezonis kvar horojn kaj naŭ minutojn.

Kiamaniere homo kapablas fari tion? Tammet estas sciegul-simptomaruloj kun Asperger-Sindromo, kiu bonŝance evoluis neimageblan mensan forton. Pli nekutime, li ankaŭ posedas grandan kapablecon lerni lingvojn, kiel ekz la islanda en nur unu semajno.

Reen al la hodiaŭa Pi-tago. Tiu tradicio ekis en San Francisko en 1988. Kunlaborantoj de San Francisco Exploratorium, fascinitaj je la Pi-fenomeno, publike ĉirkaŭmarŝis rondajn enurbajn placojn kaj poste manĝis fruktan torton (angle pie). Ekde tiam ankaŭ pico aldoniĝis al la muzea menuo.

Do ni festu tiun tagon, celebru la fascinajn mensajn kapablojn kaj scivolemon de nia specio.


No comments:

Post a Comment